İmam nikahı kararına tepki!

NİLGÜN TAZE

Anayasa Mahkemesi resmi nikah kıymadan dini nikah yaptıranlara ve evlilik cüzdanını görmeden bu nikahı kıyan din görevlisine iki aydan altı aya kadar hapis cezası verilmesini öngören TCK'nın 230’uncu maddesinin 5 ve 6’ncı fıkralarını 4'e karşı 12 oyla iptal etti. İptal yönünde oy kullanan AYM üyeleri, nikâhsız birlikte yaşayanlara TCK’da herhangi bir ceza öngörülmezken, resmi nikâh yaptırmadan dini nikâh kıyanlara hapis cezası öngörülmesinin Anayasa’nın 10’uncu maddesi, kanun önünde dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayırım gözetilmeksizin herkesin eşit olduğunu ilkesine aykırı olduğunu savundu. Bu üyeler, düzenlemenin din ve vicdan özgürlüğü, özel hayatın korunması ilkelerine aykırı olduğunu da ifade etti. Karşı görüşteki üyeler ise AYM’nin 1999 yılında tam tersi bir karar alarak, düzenlemenin iptalini reddettiğine dikkat çekti. Bu üyeler de iptal kararı ile resmi nikah önceliğinin kalkacağı, dini nikâhın resmi nikahın alternatifi olacağını, kadınlar açısından hukuki ve ekonomik sorunlar yaratacağını savundu.

CUMHURİYETÇİ KADINLAR: KADIN TEKRAR KÖLELEŞTİRİLMEK İSTENİYOR

Karara birçok siyasi parti ve STK başkanından sert tepki geldi. Özellikle kadın topluluklardan büyük tepki alan karar üzerine gazetemize açıklamalarda bulunan Cumhuriyetçi Kadınlar Derneği Genel Başkanı Canan Arıtman, Anayasa Mahkemesi’nin seçimlere az bir süre kala yaptığı bu düzenlemenin yine Anayasa’nın değiştirilemez kabul edilen maddelerine aykırı olduğunu ve mahkemenin kendini inkar ederek görev suistimali yaptığını belirterek, bu uygulamanın çocuk gelinlerin, tecavüzün ve kadına şiddetin önünü açacağını söyledi.

“VAHİM ÖTESİ”

Canan Arıtman kararı duyar duymaz Anayasa Mahkemesi’nin önünde eylem yaparak siyah çelenk bıraktıklarını söyleyerek CKD olarak bu düzenlemeyi vahim ötesi bulduklarını ve iktidarın seçime az bir süre kala tüm dikkatlerin seçimde olduğu bir zaman dilimini kasıtlı olarak seçtiğini belirtti. Anayasa Mahkemesi’nin önünde çözülmesi gereken bir yığın konu varken Cumhuriyet tarihinden bu güne bin bir güçlükle edinilmiş kadın haklarının sinsice kaldırılmaya çalışıldığını ifade eden Arıtman, “Anayasa Mahkemesi’nin yaptığı bu düzenleme Anayasa’nın kendisine aykırı. Küçük yaşta evlendirilen kadınlar için bu ağır mağduriyetlere neden olacak, eşitsizliği ve cinsiyet ayırımını büsbütün artıracaktır. Ülkemizin zaten şu mevcut halinde üç gelinden biri çocuk gelin. 2 aydan 6 aya kadar olan ceza bir nebze de olsa bu ağır suçun işlenmesini engelliyordu.  Bu bariyerin kaldırılmasıyla tekrar bir çocuk gelin patlaması olacak ve çok eşlilik artacaktır. Bu da Cumhuriyet’in kurulduğu günden beri bin bir mücadeleyle kalitesi arttırılan Türk aile yapısını tekrar bozacaktır. Bu yasayla kadın ve çocuk hakları, evrensel kabul edilen insan haklarının dışında kalıyor. Bu ülkenin nüfusunun yarısına çok ağır zararlar verecek bu yasa aynı zamanda cumhuriyet ilkellerine de düşmanlık yapmakta. Atatürk bundan 89 yıl önce medeni yasa düzenlemesiyle kadını kul köle konumundan çıkarıp erkeklerle eşit vatandaş statüsüne yükseltti. Çok zor elde edilen bu haklar şimdi yine Anayasa Mahkemesi’nin eliyle eşitlik adı altında yok etmeye çalışıyor. Medeni kanunu görmezden gelerek yok sayıyor. Bu kabul edilebilir bir durum değildir. Medeni kanun hükümleri durdukça böyle bir düzenleme yapılamaz çünkü Türkiye yasal evlilik olarak medeni nikahı kabul etmektedir. Bir laik ülke olarak dini nikahın, yasal nikah olarak lanse edilmeye çalışılması kabul edilebilir bir şey değil. Türkiye uluslararası tüm sözleşmelerde kadını ve haklarını koruyacağını taahhüt eden bir ülkedir. Bu uygulamayla bu taahhüdün dışına çıkılmış ve kadını tekrar eşitsiz, erkekten hak olarak aşağı bir konuma getirmek amaçlanmıştır. 89 yıldır kazandığımız bu hakların elimizden alınması medeni nikahı azaltarak dini nikah patlamasına yol açacak. Medeni kanunla başta miras hakkı olmak üzere kadın ve çocukların kazandığı tüm haklar kaybedilir. Bir erkeğin kadına üç defa ‘boş ol, boş ol, boş ol’ demesiyle maddi ve manevi hakları elinden alınmış şekilde kadın kapının önüne konulacaktır. Biz CKD olarak tüm bu haksızlıkları kabul etmiyoruz. Sonuna kadar mücadele edecek ve uygulanmak istenen bu haksız yaptırımı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne götüreceğiz. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin bu konuda bir kararı var. 2005 yılında Şerife Yiğit adında 6 çocuklu, imam nikahlı bir kadının kocası vefat edince BAĞKUR’dan emekli maaşı istiyor. BAĞKUR bağlanmadığı içinde kadın Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne gidiyor. Mahkeme de Türkiye’nin uygulamasını doğru bulmayarak imam nikahının uygunsuzluğunu onaylamış ve resmi nikahın yapılarak kadına haklarının verilmesi gerektiğine karar vermiştir. Bugün Ana Yasa Mahkemesi hem kendisine hem de Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne karşı hareket ediyor” dedi.

“ANAYASA MAHKEMESİ ‘BOŞ OL’”

Cumhuriyet Kadınları Derneği olarak Anayasa Mahkemesi’nin bu kararını kabul etmeyeceklerini ve tüm sivil toplum kuruluşlarıyla birlikte harekete ederek imza kampanyaları da düzenleyeceklerini söyleyen Arıtman, “Anayasa Mahkemesi sana tıpkı kadını kabul etmediğin gibi üç kez ‘boş ol, boş ol, boş ol’ diyoruz. Bu ülkenin hiçbir kadını yapmak istediğiniz gibi tekrar köle haline gelmeyecek.  Şeriat hukuku meraklısı olan yüksek mahkeme üyelerinin Suudi Arabistan biletleri bizden, biz alır biletlerini hediye ederiz, güle güle gitsinler. Tekrar söylüyorum bin bir güçlüklerle, acı deneyimlerle elde edilmiş kadın ve çocuk haklarını tekrar onları arzularına göre kullanmak isteyen erkeklerin eline vermeyeceğiz. Cumhuriyet kadınlarına, insan haklarına dokunmasınlar. Biz bütün kadınlar bu mücadeleye davet ediyoruz. Kadının bu dünyaya erkeklerle eşit haklar verilmiş olarak gönderilmiş olduğuna inanan vicdan sahibi erkeklerimizi de davet ediyoruz. Çağdaş, laik, demokratik hukuktan yana olan hukukçularımızın da katkı ve katılımlarını istiyoruz. Bir de bu kararın altına imza atan Anayasa Mahkemesi üyelerinin istifasını talep ediyoruz. İmza toplamaya hemen başlayacak ve Türkiye’nin her yerinde imza masaları oluşturacağız. Dilekçeler toplayacak, kadınlarımızı bu kararı alan mahkeme heyetinde bir tane dahi kadın olmadığı konusunda bilinçlendireceğiz. Kadınların olmadığı yerde kadınların aleyhine kararlar alınmaya çalışılması ne demektir. Ülke kadınlarımızın imza ve vekaletlerini alarak tüm kadınlar adına davamızı açacağız” açıklamasını yaptı.

BAKAN İSLAM’IN YORUMU

Konu ile ilgili açıklamalarda bulunan Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Ayşenur İslam Anayasa Mahkemesi'nin verdiği karar üzerine yeni çalışmalar yapmaları gerektiğini söyleyerek, "Nikah akdi dediğiniz şey bir sözleşmedir ve mutlaka kayıt altına alınmalıdır. Bu karar resmi nikahın gerekliliğini ortadan kaldırmaz. Çocukların gayrı resmi evlendirilmesini provoke edecek veya bununla ilgili yasal düzenlemeleri ortadan kaldıracak bir uygulama hoş görülmez bakanlığımız açısından. Bu karar alındığına göre, bakanlık olarak 18 yaş altı çocukların bir nikah töreni ile gayrı resmi evlendirilmelerini engellemek üzere yeni bir çalışma yapmamız gerekecek. Çocuk yaşta evliliğin yasak olduğunu aslında herkes biliyor Türkiye'de. Evliliklerde ciddi bir düşüş de var ama mücadelenin sürdürülmesi gerekiyor. Bu kararın bu tür evliliklere kapı açacak bir cesaretlendirmeye yol açmaması gerekiyor. Hemen oturup bunu çalışmamız gerekecek bizim” açıklamasını yaptı.