Üretimde kriz kapıda, çiftçi destek bekliyor

KEMAL ÖZKURT/ İzmir Ticaret Borsası (İTB) Ekim ayı olağan meclisi Meclis Başkanı Ömer Gökhan Tuncer idaresinde, borsa üyelerinin katılımıyla gerçekleşti. İTB Yönetim Kurulu Başkan Işınsu Kestelli yoğun programlarından dolayı toplantıya katılamadı.

Güncel ekonomik değerlendirmelerde bulunan İTB Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Bülent Uçak, tarımsal üretimin özellikle iklim koşulları ve piyasanın üreticinin beklentilerinin altında olmasından dolayı zor günlerden geçtiğini belirten Uçak, “Tarım ve gıdayı stratejik bir sektör olarak tanımlıyorsak, üreticiyi tatmin edecek gelir seviyesinin oluşmasını da sağlamak durumundayız” dedi.

İKLİM KRİZİ OLUMSUZ ETKİLİYOR

İklim değişikliklerinin tarım sektöründe çok derinden hissedildiğini ifade eden Uçak, “Birçok bölgemizdeki yetersiz yağışlar veya don ve dolu gibi hava olayları verim ve kaliteyi olumsuz etkiledi. Zeytin üretiminde rekor bir yıl yaşasak da yetersiz yağışların sofralığa ayrılacak zeytin miktarını düşürdüğünü söyleyebiliriz. Bölgemizin önemli ürünlerinden çekirdeksiz üzümde son iki yıldır uzun yıllar ortalamasının çok altında bir üretimle karşı karşıyayız. Kuraklığın etkisini bir diğer ürünümüz pamukta da hissettik. Ekim alanları artsa da üretimde yüzde 5’lik düşüş yaşadık. İklim değişikliği küresel bir sorun ve ülke olarak sadece bizim üstesinden gelebileceğimiz bir durum değil. Bu nedenle, iklim değişikliği ile mücadele yanında olumsuz etkilerini azaltmaya yönelik çalışmalar yaparak “uyum” sağlamaya çalışmak da bir o kadar önemli” diye konuştu.

ÇİFTÇİ FİYATLARDAN MEMNUN DEĞİL

Tarımsal üretimde olduğu kadar, ürün piyasalarında da önemli sorunların olduğuna dikkat çeken Uçak, “ Üreticilerimizin birçoğu fiyatlardan, dolayısıyla kazançlarından memnun değil. Bölgemizin önemli ürünlerinden olan sanayi tipi domatesin geçen sezonki ortalama kilogram fiyatı 2,9 lirayken, bu sezon çok küçük bir artışla 3 lira olarak gerçekleşti. Geçtiğimiz yıl Ekim ayında ortalama 12,1 lira olan sütün kilosu bu yıl sadece yüzde 16 artış ile ortalama 14,3 olarak işlem görüyor. 2023 yılı Temmuz ayında Borsamızda ortalama 8,2 lira olan TMO’nun müstahsilden buğday alım fiyatı bu yıl aynı ayda sadece yüzde 8 artış ile ortalama 8,8 lira olarak gerçekleşti. Geçtiğimiz sezona ortalama 18,7 liradan başlayan çiğitli pamuk fiyatları bu sezona ortalama 23,5 liradan başladı. Fiyatlardaki memnuniyetsizliğinin temel sebebi üretim maliyetlerinin yüksek olması, hayat pahalılığı ve geçim sıkıntısı” açıklamalarında bulundu.

ÜRETİME DEVAM ETMEK İSTİYORSAK...

Çiftçinin üretimden para kazandığı ve geçimini sağlayabildiği süreçte üretime devam edeceğini ve bunun için de desteklemelerin çok önemli olduğunu ifade eden Uçak, “Tarım ve gıdayı stratejik bir sektör olarak tanımlıyorsak, üreticiyi tatmin edecek gelir seviyesinin oluşmasını da sağlamak durumundayız. Ekonomide sıkıntılı bir dönemden geçtiğimizin, kaynaklarımızın yetersiz olduğunun farkındayız ama gıda güvencesini temin etmek için çiftçimize pozitif ayırımcılık yapmak durumunda olduğumuzu düşünüyorum. Bu anlamda desteklemeler büyük öneme sahip. 2025 yılı sonu itibariyle hedeflenen enflasyon oranının Orta Vadeli Programa göre yüzde 17,5, piyasa beklenti anketlerine göre yüzde 25-30 aralığında olduğunu düşünürsek destekleme bütçesinde önemli bir artış öngörüldüğünü söyleyebiliriz. Ancak toplam bütçe kadar ürünler bazında verilecek destek, hatta bu desteğin ödeme zamanı da çok önemli” dedi.