Aile hekimleri erken teşhiste de önemli rol oynuyor: 6 ayda 30 hastaya kanser teşhisi koyuldu

2005 yılında Sağlık Bakanlığı tarafından koyulan Aile Sağlığı Merkezi uygulaması, kanser taramasından aşılamaya, kronik hastaların takibinden, gebe ve yaşlı takiplerine kadar her alanda vatandaşlara ücretsiz hizmet veriyor. Hem hastenerin yükünü azaltan hem de hastalıkların erken teşhisinde önemli rol oynayan Aile hekimleri, son 6 ayda 30 hastaya erken kanser teşhisi koydu.

Aile sağlığı merkezine son 6 ayda 800 bin hasta müracaat etti. 6 ayda 3 bin 400 kişi meme kanseri taraması yapılırken, bu taramalarda 245 hastada riskli durum tespit edildi. Erken tanı ile meme kanseri teşhisi konulan 13 hastanın tedavisi başlarken son 6 ayda yapılan taramalarda 8 hastaya kolon kanseri, 9 hastaya rahim ağzı kanseri teşhisi konuldu. Erken tanı konulan hastaların tedavilerine ise kısa sürede başlanıldı. Ayrıca, son 6 ay içerisinde aile sağlığı merkezlerinde onlarca hastaya ve çocuğa aşılama yapılırken, 800 anne ve bebeği evinde ziyaret edildi.

SON 6 AYDA 30 HASTAYA ERKEN KANSER TEŞHİSİ KOYULDU

Kastamonu İl Sağlık Müdürü Uzm. Dr. Çağdaş Derdiyok, aile sağlığı merkezlerinin sağlık hizmetlerinde büyük rol oynadığını belirtti.  Sağlık Bakanlığı'na bağlı aile hekimliği sistemi 2005 yılında Düzce'nin pilot il olarak seçilmesiyle başladığını ve Kastamonu'da ise 2008 yılında faaliyete geçtiğini belirten Derdiyok şu ifadeleri kullandı;

 “Şu anda Kastamonu'da 53 aile sağlığı merkezi ve 124 aile hekimimiz ile birlikte birinci basamak sağlık hizmeti vermekteyiz. Aile hekimliği sisteminin kurulmasının amacı coğrafi bölgelerdeki farklılıkları rahatlatmak, koruyucu hekimliği öne çıkarmayı sağlamak, tedavi edici hizmetlerle birlikte insanlarımıza daha uygun şartlarda hizmet verilmesini sağlamak. Aile hekimliği kendi sorumluluğu altındaki bireyleri bir hastalık çerçevesinde değil, bütüncül bir yaklaşımla riskler, sağlık koşulları, psiko-sosyal çevresi, mevcut kronik hastalıklarıyla birlikte aslında bir bütün olarak değerlendirir. Aile hekimi, kişinin kendisinden sonra sağlık problemlerini bilen ikinci kişidir. Aile hekimi, sorumluluğu altındaki kişilerin hastalıklardan korunması için gerekli tedbirleri de alır. Burada amacımız hastanın hasta olmasından çok koruyucu hekimlik olarak neler yapılabileceğine dair düşüncelerdir. Çözümü uzmanlık ya da özel donanım gerektiren sağlık problemlerinde danışmanlık hizmetleri ve diğer hekimlere, diş hekimlerine ya da ikinci veya üçüncü basamak sağlık kuruluşlarına yönlendirir. Dolayısıyla aile hekimine kayıtlı kişilerin aynı zamanda sağlık danışmanı olarak yol gösterir. Bu açıdan aile hekimleri, bireylerin zaman kaybına yol açacak yanlış yönlendirmeleri, düzensizlikleri, gereksiz sağlık harcamalarının da önleyici etkiye sahiptir. Bu sebeple ikinci basamaktaki gereksiz yığılmalarında önüne geçmektedir”

6 AYDA 3 BİN 400 KİŞİYE MEME KANSERİ TARAMASI

Aile hekimleri tarafıdnan rahim ağzı, kolon ve meem kanseri taramalarının yapıldığı belirten Derdiyok, “Kastamonu'da son 6 ayda 3 bin 400 kişiye meme kanseri taraması yaptık. Bu taramalarda 245 hastada riskli durum ile karşılaştık. Bu hastalardan 13 tanesi hiçbir tanısı olmaması rağmen yapılan mamografi taramaları ile birlikte aslında erken tanıya ulaşmışlardır. Erken tanı sayesinde şu anda bu hastaların tedavileri başlamıştır. Aynı durumu aldığımız kan tahlilleri sonucunda kolon kanserinde de böyle bir durum ile karşılaşıyoruz. İlimizde son 6 ayda 8 hastayı sadece aile hekimlerinden tarama nedeniyle aslında bulunmuştur. 8 hastamıza bu sayede erken teşhis konulmuştur. Aynı durum serviks (rahim ağzı) kanseri için de geçerlidir. Bu kişileri taramamız sayesinde son 6 ayda 9 kişinin erken tanısına vesile olmuş durumdayız. Amacımız bu değil, bizler aile hekimliklerine sadece hasta olunduğunda gidilen yerler olarak görmüyoruz. Amacımız, aile hekimliklerinin aslında bir sağlık danışmanı olduğu ve koruyucu sağlık hizmetlerinin burada devreye girmesidir. Bu da ilimizde hep yaptığımız kanser taramalarıyla hem sağlık danışmanlığıyla bunu sağlamaya çalışıyoruz. Çünkü aile hekimlikleri aslında kişilerin ulaşabileceği en yakın sağlık kuruluşlarıdır. Olay sadece hastalık değil, burada bütünleşik bir sağlık sisteminden bahsediyoruz. Biz koruyucu hekimliğin en az sağlık kadar önemli olduğunu, hasta olmamak açısından neler yapabileceğimizi aile sağlığı merkezlerimizde verdiğimizi düşünüyoruz. Bu konuda amacımız tüm kişilerin hasta olmadan aile sağlıklarına danışmaları, aile sağlığı merkezlerini ziyaret etmeleri ve yapılan tıbbi tedavi ve teşhis harici desteklerden de yararlanmalarını istiyoruz” diye konuştu.

KORUYUCU, TEDAVİ VE REHABİLİTE EDİCİ SAĞLIK HİZMETLERİ

Aile hekiminin kişiye yönelik koruyucu, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini sunduğunu belirten  Karamuklar Aile Sağlığı Merkezi Aile Hekimi Dr. Murat Bulut ise şöyle konuştu;

 “Aile hekimi, kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak teşhis, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini, yaş, cinsiyet ve hastalık ayrımı yapmaksızın, her kişiye kapsamlı ve devamlı olarak vermekle yükümlü, gerektiği ölçüde gezici sağlık hizmeti veren ve tam gün esasına göre çalışan aile hekimliği uzmanı veya bakanlığın öngördüğü eğitimleri alan uzman tabip veya tabiplerdir. Aile sağlığı çalışanları, aile hekimi ile birlikte ekip anlayışı içerisinde aile hekimliği hizmetlerini sunmak üzere, sözleşmeli çalıştırılan veya bakanlıkça görevlendirilen hemşire, ebe, sağlık memuru ve acil tıp teknisyenleridir. Aile hekimi, kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak tanı, tedavi, rehabilitasyon ve danışmanlık hizmetlerini verir. Aile hekimi, kendisine kayıtlı kişileri bir bütün olarak ele alıp, kişiye yönelik koruyucu, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini sunar. Sağlıkla ilgili olarak kayıtlı kişilere rehberlik yapar, sağlığı geliştirici ve koruyucu hizmetler ile ana çocuk sağlığı ve aile planlaması hizmetlerini verir. Kayıtlı kişilerin yaş, cinsiyet ve hastalık gruplarına yönelik izlem ve taramaları yapar. Periyodik sağlık muayenesi yapar, tetkik hizmetlerinin verilmesini sağlamak ya da bu hizmetleri verir. Kendisine kayıtlı kişileri yılda en az bir defa değerlendirerek sağlık kayıtlarını günceller. Evde takibi zorunlu olan özürlü, yaşlı, yatalak ve benzeri durumdaki kendisine kayıtlı kişilere evde veya gezici/yerinde sağlık hizmetlerinin yürütülmesi sırasında kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak tanı, tedavi, rehabilitasyon ve danışmanlık hizmetlerini verir. Aile sağlığı merkezi şartlarında tanı veya tedavisi yapılamayan hastaları sevk etmek, sevk edilen hastaların geri bildirimi yapılan muayene, tetkik, tanı, tedavi ve yatış bilgilerini değerlendirir, entegre sağlık hizmetinin sunulduğu merkezlerde gerektiğinde hastayı gözlem amaçlı yatırarak tetkik ve tedavisini yapar. Aile sağlığı merkezini yönetir, birlikte çalıştığı ekibi denetler ve hizmet içi eğitimlerini sağlar. İlgili mevzuatta birinci basamak sağlık kuruluşları ve resmi tabiplerce kişiye yönelik düzenlenmesi öngörülen her türlü sağlık raporu, sevk evrakı, reçete ve sair belgeleri düzenler”

AİLE SAĞLIĞI MERKEZİ ÖZELLİKLERİ

Kayıtlı Aile Hekimi:

Kişiler, kayıtlı oldukları aile hekimlerine çalışma saatleri içinde başvurabilirler.

Yeni doğan bebekler, annelerinin kayıtlı olduğu aile hekimine otomatik olarak sistem tarafından kaydedilir.

Aile Hekimi Değişikliği:

Aile hekimini değiştirmek isteyenler, e-Nabız üzerinden talep oluşturabilirler.

Alternatif olarak, aile sağlığı merkezinin bulunduğu toplum sağlığı merkezine veya geçmek istedikleri aile hekimliği birimine dilekçe verebilirler.

Esnek Mesai ve Gezici Sağlık Hizmetleri:

Aile hekimleri, esnek mesai veya gezici sağlık hizmetleri uygulayabilirler.

Bu tür uygulamalarda, polikliniğin giriş kapısında planlar asılır. Bu planlar genellikle uzun süreli olarak belirlenir.

Başka İl ve Bölgedeki Hizmet:

Kısa süreli başka bir ile gidildiğinde, o bölgede bulunan herhangi bir aile sağlığı merkezinden hizmet alınabilir.

Ancak, kendi aile hekiminizin olduğu bölgede, başka bir aile hekiminden hizmet alınamaz. Örneğin, Kastamonu merkezde kayıtlıysanız, merkezde bulunan başka bir hekimden hizmet alamazsınız.

Aile Hekiminin İzni ve Vekil Hekimler:

Aile hekiminizin izinli olduğu durumlarda, yerine vekalet eden veya görevlendirilen hekimden hizmet alınabilir.

Esnek mesai izninde veya gezici sağlık hizmetinde olan aile hekimleri, acil vakalar dışında başka hekimlerden hizmet verilmesine izin vermezler.

Öncelik Sıralaması ve Genelge:

Tüm sağlık kuruluşlarında olduğu gibi, aile hekimliklerinde de öncelik sıralaması Bakanlığın genelgesi ile belirlenir ve sistem tarafından otomatik olarak uygulanır.