Diyabet artışını azaltmak için doğru beslenme alışkanlıkları şart

Yaşar Üniversitesi Meslek Yüksekokulu Gıda İşleme Bölüm Başkanı Dr. Öğr. Üyesi Ece Yıldız Öztürk, diyabetin önlenmesinde sağlıklı beslenme alışkanlıklarının geliştirilmesinin büyük önem taşıdığını vurgulayarak, karbonhidrat, protein ve sağlıklı yağların dengeli bir şekilde tüketilmesi gerektiğini söyledi. Dr. Öztürk, diyabetten korunmak için şu önerilerde bulundu: "Karbonhidrat, protein ve sağlıklı yağları dengeli bir biçimde almak çok önemlidir. Sebzeler, meyveler, tam tahıllar, sağlıklı yağlar ve düşük yağlı süt ürünlerini içeren bir beslenme düzeni benimsenmeli. Beyaz ekmek ve unlu mamuller yerine, tam tahıllı ürünler (tam buğday ekmeği, bulgur, esmer pirinç) tercih edilmelidir."

Erasmus Personel Hareketliliği Programı kapsamında, Belçika'nın Geel şehrindeki Thomas More Uygulamalı Bilimler Üniversitesi'nden davet alan Dr. Öğr. Üyesi Ece Yıldız Öztürk, "Diyabet" konulu yaz okulunda uluslararası öğrencilere "Diyabet Yönetimindeki İnovatif, İleri, Güncel Biyomühendislik Uygulamaları" hakkında dersler verdi. Dr. Öztürk, Türkiye'deki diyabet oranının dünya ortalamasının üç katı, Avrupa ortalamasının ise dört katı hızla arttığını belirterek, "Diyabet, 2000 yılından bu yana dünya genelinde yüzde 70 oranında bir artış gösterdi ve 2019'da en fazla ölüme yol açan hastalıklar arasında 10. sıraya yerleşti. Özellikle erkeklerde, 2000-2019 yılları arasında diyabete bağlı ölümler yüzde 80 oranında arttı" şeklinde açıklama yaptı.

ÇOCUKLUK YAŞLARINDA DA ÇOK SIK GÖRÜLMEYE BAŞLANDI

Diyabetin global açıdan çok büyük bir sorun olduğunu ve ülkemizde de bir halk sağlığı sorunu olduğunun altını çizen Dr. Öğr. Üyesi Ece Yıldız Öztürk şu açıklamalarda bulundu:

“Diyabetin başlıca sebepleri arasında obezite, hareketsizlik, sağlıksız beslenme alışkanlıkları ve genetik faktörler yer alıyor. Özellikle büyük şehirlerde fast food tüketimi ve fiziksel aktivite eksikliği bu durumu daha da kötüleştiriyor. Türkiye’de 10 yıl ara ile Tip 2 diyabet yaygınlığı yüzde 7,5’tan yüzde 13,5’a çıktığı saptanmıştır. Tip 2 diyabetin görülme sıklığı genellikle 40 yaş ve üstü dönemde görülürken; artık çocukluk yaşlarında da çok sık görülmeye başlanmıştır. Tip 2 diyabet gelişimini engellemek veya geciktirmek elimizdedir. Sağlıklı ve dengeli beslenme, her gün 1 saat kadar kardiyo-egzersiz yapmak, sağlıklı kiloyu korumak gibi yaşam ve beslenme tarzı değişiklikleri, stres yönetimi, yeterli ve düzenli uyku, sigara ve alkol gibi zararlı alışkanlıkların bırakılması özellikle Tip 2 diyabet üzerinde önleyici veya geciktirici etkide olabilmektedir.”

DENGELİ BESLENMENİN ÖNEMİ

Diyabetin önlenmesi için sağlıklı beslenme konusunda tavsiyelerde bulunan Yaşar Üniversitesi Meslek Yüksekokulu Gıda İşleme Bölüm Başkanı Dr. Öğr. Üyesi Ece Yıldız Öztürk, şunları ifade etti: “Karbonhidrat, protein ve sağlıklı yağları dengeli bir şekilde almak önemlidir. Sebzeler, meyveler, tam tahıllar, sağlıklı yağlar ve düşük yağlı süt ürünleri içeren bir diyet tercih edilmelidir. Beyaz ekmek ve un yerine tam tahıllı ürünler (tam buğday ekmeği, bulgur, esmer pirinç) tercih edilmelidir. Tam tahıllar, lif açısından zengindir ve kan şekerini dengelemeye yardımcı olur. Sebzeler, meyveler, baklagiller ve kuruyemişler yüksek lif içerir. Lif, sindirimi yavaşlatarak kan şekerinin yükselmesini engeller. Rafine şeker ve işlenmiş gıdalardan (hazır atıştırmalıklar, şekerli içecekler) uzak durulmalıdır. Bu gıdalar hızlı kan şekeri artışlarına neden olabilir.

Kırmızı et, tam yağlı süt ürünleri ve işlenmiş gıdalardaki doymuş ve trans yağlar sınırlandırılmalıdır. Bunun yerine zeytinyağı gibi sağlıklı yağlar tercih edilmelidir. Öğünlerin düzenli aralıklarla tüketilmesi, kan şekeri düzeylerinin stabil kalmasına yardımcı olur. Ara öğünlerde sağlıklı atıştırmalıklar (meyve, yoğurt, kuruyemiş) tercih edilmelidir. Yeterli miktarda su içmek, metabolizmanın düzgün çalışmasına yardımcı olur. Günde en az 8-10 bardak su önerilmektedir.”

Dr. Öğr. Üyesi Ece Yıldız Öztürk, tüm bu beslenme alışkanlıklarının, diyabetin önlenmesine yardımcı olmanın ötesinde genel sağlık ve zindelik anlamında da etkili olacağını söyledi.