Benjamin Franklin Etkisi’nin ilişkiler üzerindeki gücü

ABD’nin kurucusu siyasetçi, diplomat, filozof, bilim insanı, yazar ve mucit olan Benjamin Franklin, psikolojide ‘bilişsel tutarsızlık teorisi’ olarak açıklanan bir fenomen ortaya attı. Benjamin Franklin etkisi olarak bilinen bu fenomene göre, nötr duygular hissettiğiniz ya da kendisinden pek hoşlanmadığınız bir kişiye iyilik yaptığınızda, o kişiye karşı olan olumsuz duygu ve fikirlerinizde olumlu bir değişiklik meydana geliyor. Bu durum, bilişsel tutarsızlık ile açıklanıyor.

Bilişsel tutarsızlık teorisinin ne olduğuna bakacak olursak, bir kişinin aynı anda birbiriyle çelişen iki fikre sahip olması olarak açıklanabilir. Buna göre, birey bir kişiye iyilik yaptığında o kişi için aynı anda hem olumsuz hem de olumlu hisler beslemeye başlıyor ve devamında birbiriyle çelişmemek adına sahip olduğu düşünce ve hisler olumlu yönde değişiklik gösteriyor. Bu konuyu daha yakından ele alalım, Benjamin Franklin etkisi nedir? Benjamin Franklin etkisinden nasıl yararlanabiliriz?

BENJAMİN FRANKLİN ETKİSİ NEDİR?

Benjamin Franklin etkisi, insanların birine iyilik yaptıktan sonra o kişiye karşı daha olumlu duygular beslemeye eğilimli olduklarını ifade eden bir psikolojik fenomen olarak açıklanabilir. Bu etki, insanın, iyilik yaptığı birini daha çok sevmesine ve ona karşı daha olumlu hisler geliştirmesine neden olur. Bu etki, çoğunlukla insanların sahip olduğu "Birine iyilik yaparsam, o kişi beni sever" biçimindeki genel yargının aksine, "Birine iyilik yaparsam, onu daha çok severim" biçiminde çalışır.

BENJAMİN FRANKLİN ETKİSİ NASIL ORTAYA ÇIKTI?

Benjamin Franklin etkisi, Benjamin Franklin'in anılarının yer aldığı bir eserde anlatılıyor. Franklin, siyasi kariyerinde bir rakibinin desteğini kazanmak için ilginç bir yöntem deniyor. Rakibinden, oldukça nadir bulunan bir kitabı ödünç vermesini rica ediyor. Franklin, rakibinin kendisine kitabı ödünç vermesinin ardından kendisine karşı daha olumlu bir tavır takınmaya başladığını fark ediyor.

Bu olaydan yola çıkıldığında, insanların yaptıkları iyilikler üzerinden kendi davranışlarını anlamlandırmaya çalıştıkları ortaya çıkar. Psikolojide bu durum bilişsel uyumsuzluk teorisi ile açıklanır. Bilişsel uyumsuzluk teorisi, insanların tutumları ve davranışları arasında bir uyumsuzluk olduğunda rahatsızlık hissettiklerini ve bu uyumsuzluğu gidermek için kendi tutumlarını ya da davranışlarını değiştirme eğiliminde olduklarını söyler. Bir kişi, genellikle sevmediği birine iyilik yaptığında, bu uyumsuzluğu ortadan kaldırmak için o kişiye dair duygularını olumluya çevirme eğilimi gösterir.

Bir kişiye iyilik yapmak, o kişiyle daha derin bağlar kurmanıza yardımcı olur. Kişi, yaptığı iyilik sonrası o kişiye daha pozitif yaklaşmaya başlar.

Benjamin Franklin’in yaptığı gibi, bu etki özellikle düşmanlar ya da rakiplerle daha iyi bir ilişki kurmak için de tercih edilebilir. Karşınızdaki kişiden küçük bir iyilik istemek, onların size karşı tutumlarını değiştirmeye yardımcı olur.

BENJAMİN FRANKLİN ETKİSİNDEN NASIL YARARLANILIR?

Benjamin Franklin etkisini lehimize kullanarak günlük yaşantımızda veya iş hayatımızda olumlu sonuçlar elde edebiliriz.

Buna göre, iş hayatınızda ya da özel hayatınızda sizi sevmesini ve size karşı olumlu bir izlenim sahibi olmasını istediğiniz kişilerden küçük iyilikler istemekten çekinmeyin. Bir kişiden yardım ya da iyilik istemek, o kişinin size karşı olumlu duygular geliştirmesini sağlayabilir.

Yardım isteme eylemi, karşılıklı anlayışa dayalı ve daha güçlü bir ilişkilerin temelini oluşturabilir.

Kendi davranışlarımızı ve başkalarıyla olan ilişkilerimizi şekillendirme noktasında bilinçli olarak bu etkiyi kullanmak sosyal yaşantımızda bize yarar sağlayabilir.