Duygusal stresin bedensel yansıması: Somatizasyon bozukluğu nedir?

Depresyon ve anksiyete gibi psikolojik rahatsızlıkların fiziksel hastalık belirtileri olarak ortaya çıkması durumunu ifade eden somatizasyon bozukluğunun detaylarına haberimizde yer veriyor olacağız. Somatizasyon bozukluğu nedir, nasıl ortaya çıkar? İşte detaylar…

SOMATİZASYON BOZUKLUĞU NEDİR?

Somatizasyon bozukluğu, duygusal ve psikolojik stresin vücutta fiziksel semptomlara dönüşmesiyle kendini gösteren bir durum olarak açıklanabilir. Bu bozukluğu yaşayan kişiler, bedensel şikayetler yaşarlar, fakat bu şikayetlerin çoğunlukla tıbbi bir nedeni bulunmaz. Kişi, çeşitli fiziksel rahatsızlıkları ve ağrıları olduğu konusunda ısrar eder fakat bu şikayetlerin çoğu gerçek bir hastalıktan kaynaklanmaz. Somatizasyon bozukluğu, genellikle depresyon, kaygı bozuklukları veya travma gibi psikolojik durumlarla ilişkilendirilir ve bu psikolojik durumların fiziksel belirtilere yansıması olarak ortaya çıkar.

SOMATİZASYON BOZUKLUĞU NASIL ORTAYA ÇIKAR?

Somatizasyon bozukluğunun gelişiminde birden fazla faktör etkilidir. Bu faktörler, biyolojik, psikolojik ve çevresel olmak üzere kategorilere ayrılır. İşte somatizasyon bozukluğunun ortaya çıkmasında etkili olan faktörlerden birkaçı:

Psikolojik Faktörler:

Uzun süreli stres, kaygı veya geçmişteki travmatik deneyimler somatizasyon bozukluğunun ortaya çıkmasına neden olabilir. Bu tür duygusal zorlanmalar, kişilerin bedensel semptomlarla kendilerini ifade etmelerine neden olabilir.

Depresyon ve anksiyete gibi psikolojik rahatsızlıklar, fiziksel belirtileri tetikleyebilir. Kişi, bu duygusal bozuklukları fiziksel ağrılarla dışa vuruyor olabilir.

Duygusal sorunlar, bedensel şikayetlere dönüşebilir. Kişi, yaşadığı duygusal zorlukları fiziksel semptomlarla dışa vurur, bu da somatizasyon bozukluğunu tetikler.

Biyolojik Faktörler:

Ailede somatizasyon bozukluğu veya başka psikiyatrik hastalıkların bulunması, kişiyi bu bozukluğa daha yatkın hale getirebilir.

Beyindeki kimyasal dengesizlikler, psikolojik durumları fiziksel şikayetlere dönüştürebilir. Özellikle serotonin ve dopamin gibi nörotransmitterlerin dengesizliği bu durumu tetikleyebilir.

Çevresel ve Sosyal Faktörler:

Zayıf sosyal destek ve aile içindeki çatışmalar, bireyde somatizasyon bozukluğunun gelişmesine zemin hazırlayabilir.

Bazı kültürlerde duygusal problemler yerine bedensel şikayetlerin öne çıkması daha yaygın olabilir. Kişi, duygusal sorunlarını fiziksel semptomlarla anlatmayı tercih edebilir.

SOMATİZASYON BOZUKLUĞU BELİRTİLERİ

Somatizasyon bozukluğunun en belirgin özelliği, psikolojik faktörlerin bedensel şikayetlere yol açmasıdır. Bu fiziksel şikayetlerin, tıbbi bir temeli olmazken, belirtiler, farklı vücut bölgelerinde görülür ve genellikle kronik hale gelir. Hastalığın belirtileri fiziksel, psikolojik ve davranışsal olmak üzere üç boyutta kendisini gösterir. Somatizasyon belirtileri arasında şunlar yer alır:

Fiziksel Belirtiler:

Baş ağrıları: Sürekli ve açıklanamayan baş ağrıları, somatizasyon bozukluğunun yaygın bir belirtisidir.

Karın ağrısı ve mide problemleri: Mide bulantıları, hazımsızlık, kabızlık veya ishal gibi sindirim sistemi sorunları.

Kas ve eklem ağrıları: Bel, sırt, boyun ve eklemlerde ağrılar.

Solunum problemleri: Nefes darlığı veya derin nefes alma zorlanmaları.

Yorgunluk ve halsizlik: Fiziksel bir neden olmaksızın sürekli yorgunluk ve enerji eksikliği.

Cilt problemleri: Ciltte döküntü, kaşıntı veya kızarıklık.

Psikolojik Belirtiler:

Aşırı kaygı ve endişe: Kişi, sağlık sorunlarıyla ilgili sürekli kaygılar taşır, ancak bu kaygılar fiziksel bir sorunla ilişkilendirilmez.

Depresyon belirtileri: Depresyon, somatizasyon bozukluğu ile sıklıkla birlikte görülebilir. Duygusal boşluk, umutsuzluk hissi ve ilgi kaybı gibi belirtiler olabilir.

Duygusal dalgalanmalar: Kişi, farklı duygusal haller arasında sıkça geçiş yapabilir, bu da bedensel semptomlarla birleşebilir.

Davranışsal Belirtiler:

Hastalık arayışı: Kişi sürekli olarak doktorlara başvurur ve çeşitli tetkikler talep eder, ancak tıbbi bir açıklama bulunmaz.

Sağlık kaygısı: Sağlık konusunda aşırı endişe ve aşırı dikkat gösterme, sağlık sorunlarını abartma.

SOMATİZASYON BOZUKLUĞU NASIL KONTROL ALTINA ALINIR?

Somatizasyon bozukluğu tedavi edilebilir bir rahatsızlık olup, çeşitli yaklaşımlarla kontrol altına alınabilir. Tedavi, kişinin yaşam kalitesini iyileştirirken, bedensel semptomlarını yönetilebilir bir hale getirmeye yardımcı olur. Somatizasyon bozukluğunun tedavisinde uygulanan tedavi yöntemleri ise şu şekildedir:

Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Bu terapi yönteminde, kişinin olumsuz düşünceleri ve inançları yeniden yapılandırılarak psikolojik ve bedensel semptomları azaltmak amaçlanır. Öte yandan bu terapi yöntemi, stres ve kaygı ile başa çıkma stratejilerini de öğretir.

Psikoanalitik Terapi: Geçmişteki travmatik deneyimler veya bastırılmış duygusal problemler, bedensel semptomlara neden olabilir. Psikoanalitik terapi, bu kökenleri keşfetmeye ve çözmeye yardımcı olabilir.

Gevşeme teknikleri: Yoga, meditasyon, derin nefes alma egzersizleri gibi gevşeme teknikleri, vücutta stresin birikmesini engelleyebilir ve somatizasyonu azaltabilir.

İlaç Tedavisi: Kas ve eklem ağrıları için kullanılan ağrı kesiciler, semptomların geçici olarak hafifletilmesine yardımcı olabilir. Ancak ağrı kesiciler kalıcı çözümler getirmez. Fiziksel semptomların asıl nedeni olan psikolojik rahatsızlıkların tedavisi için doktor kontrolünde buna yönelik ilaçlar kullanılabilir.