Kişiyi derinden etkileyen duygusal yük: Suçluluk psikolojisi

Suçluluk psikolojisi, suç işleyen kişinin yaptığı ya da düşündüğü eylemler sebebiyle kendisini suçlu hissetmesi sonucu ortaya çıkan psikolojik bir süreç olarak açıklanabilir. Kişilerin yaşamış olduğu bu his, etik veya sosyal normlara uygun davranmadığında ya da başkalarına herhangi bir şekilde zarar verdiği durumlarda tetiklenebilir. Öte yandan günlük yaşamda suçluluk duygusu yaşamak, kişinin ahlaki olarak kendisini kontrol etmesini ve frenlemesini sağlar. Bu yazımızda suçluluk psikolojisinin detaylarına yer vereceğiz.

SUÇLULUK PSİKOLOJİSİ NEDİR?

Suçluluk psikolojisi, kişinin yaptığı veya düşündüğü bir şey nedeniyle kendisini etik veya sosyal olarak yanlış bir davranış sergilemiş hissetmesi durumu olarak ifade edilebilir. Bu duygu, başkalarına zarar verdiğini, sorumluluğunu yerine getirmediğini, kişisel değerleri ihlal ettiğini veya herhangi bir sebepten kaynaklanabilir.

SUÇLULUK PSİKOLOJİSİNİN BELİRTİLERİ

Suçluluk psikolojisinin belirtilerine baktığımızda, bu belirtiler arasında kendi kendini suçlama ve özeleştiri, anksiyete ve depresyon belirtileri, uyku ve yeme sorunları, sosyal geri çekilme gibi belirtiler gözlemlenebilir.

Suçluluk psikolojisi yaşayan kişi, sürekli olarak kendini eleştirir ve hata yaptığına inanır. Yaşanılan suçluluk duygusu, yoğun kaygı ve depresyon belirtileriyle birleşerek kişiyi ruhsal açıdan tetikleyebilir.

Suçluluk duygusu nedeniyle uykuya dalma veya uykuyu sürdürme zorluğu veya iştah kaybı gibi belirtiler yaşanabilir. Kendisini suçlu hisseden bireyler, başkalarından uzaklaşarak kendilerini yalnızlaştırabilirler.

SUÇLULUK PSİKOLOJİSİNİN NEDENLERİ

Suçluluk, çoğunlukla kişinin kendine ya da başkalarına yönelik olumsuz değerlendirmelerinin sonucu olarak ortaya çıkar. Bunun en yaygın nedenleri arasında, toplumsal ve kültürel normlar, bireysel ahlaki değerler ve travmatik olaylar yer alır.

Toplumun belirlediği iyi-kötü algılarına uymamak veya toplumsal değerleri ihlal etmek suçluluğa yol açabilir. Bunun yanı sıra kendi etik kurallarına aykırı davranışlarda bulunmak da suçluluk hissini doğurabilir. Birine istemeden zarar vermek veya kontrolü dışında kötü sonuçlara yol açmak da, yine suçluluk duygusunu tetikleyen nedenler arasında gösterilebilir.

SUÇLULUK PSİKOLOJİSİNİN TEDAVİSİ

Suçluluk psikolojisinin önüne geçmek için uygulanabilecek tedavi yöntemleri arasında, Bilişsel Davranışçı Terapi, Destekleyici Psikoterapi ve eğer doktor tarafından gerekli görülüyorsa ilaç tedavisi uygulaması yer alır.

Kişi, Bilişsel Davranışçı Terapi ile suçluluk hislerinin altında yatan düşünce ve inançları belirleyebilir ve bu düşünceleri değiştirmeye odaklanabilir. Bunun yanı sıra Destekleyici Psikoterapi’ye başvurmak, suçluluk duygusunun kaynaklarını keşfetmeye ve kişinin kendini affetmesine yönelik çalışmalar yürütmesine yardımcı olabilir.

Suçluluk duygusunun depresyon veya yoğun anksiyete ile birleştiği durumlarda ise, antidepresan veya bu minvaldeki ilaçlar doktor kontrolünde tedavi sürecine dahil edilebilir.