Tokum ama yerim: Hedonik açlık nedir?

Birçoğumuz tok olduğumuz halde yemek yemekten kendimizi alamayız. Lezzetli ve karşı koyamadığımız yiyecekler karşısında midemizde her zaman yer açmaya meğilli oluruz. Bu durum fiziksel açlıktan farklı olarak, tok olduğumuz halde psikolojik olarak yemek yeme isteğimiz ile ilişkilidir. Hedonik açlık olarak açıklanan bu yeme bozukluğunun detaylarına göz atalım…

HEDONİK AÇLIK NEDİR?

Hedonik açlık, kişinin fiziksel olarak aç olmasa bile lezzetli yiyecekleri tüketme isteğiyle ortaya çıkan bir yeme bozukluğudur. Bu tür açlık, vücudun enerji ihtiyacını karşılamak yerine, yiyeceklerin tat ve keyif verici etkilerine yönelik bir arzuya dayanır. Özellikle tatlı, tuzlu veya yağlı yiyeceklere olan özlemle ilişkilendirilir ve genellikle ‘sağlıksız’ sayılabilecek yiyeceklere karşı bu dürtü meydana gelir.

HEDONİK AÇLIK BELİRTİLERİ

Hedonik açlığa sahip olan kişiler genellikle fiziksel açlık hissetmezler. Fiziksel olarak aç olmadıkları halde yemek yemek isterler. Bu yeme isteği çoğunlukla duygusal yeme eğilimiyle meydana gelir. Kişi, stres, sıkıntı ya da mutluluk gibi duyguların tetiklemesiyle yemek yemek ister. Hedonik açlığa sahip olan kişiler çoğunlukla lezzetli yiyecekleri tercih ederler. Özellikle sağlıksız ama keyif verici yiyeceklere karşı bu eğilimi gösterirler. Kişiler yemek yeme sonrası her defasında pişmanlık duygusu yaşarlar. Fiziksel olarak aç olmadıklarını fark ettiklerinde suçluluk duygusu hissederler. Ancak her defasında bunu tekrar etmeye devam ederler.

HEDONİK AÇLIK NASIL ORTAYA ÇIKAR?

Hedonik açlık, beynin ödül merkezinin yiyeceğin keyif verici etkileriyle tetiklenmesi sonucu ortaya çıkar. Özellikle stresli ve duygusal durumlarda beyin, yüksek kalorili yiyecekleri ödüllendirici bir uyarıcı olarak algılar ve aç olmadığı halde kişiyi yemek yemesi konusunda uyarır. Sosyal medya, reklamlar ve çevresel faktörler de yiyecek tüketimine teşvik ederek hedonik açlığı tetikleyebilir. Kimi insanlar beynin gönderdiği bu uyarıcıları kontrol etmeyi başarabilir ve yeme alışkanlıklarını düzenleyebilir. Ancak kimilerinin iradesi bu duruma yenik düşer ve hedonik açlık yaşamalarına neden olur.

HEDONİK AÇLIK NASIL TEDAVİ EDİLİR?

Hedonik açlığın tedavisinde duygusal farkındalık geliştirmek son derece önemlidir. Kişinin duygusal tetikleyicileri tanıyıp bu durumlara alternatif çözümler bulması, tedavi sürecinde önemli bir yere sahiptir.

Düzenli beslenme alışkanlığı kazanmak, hedonik açlığın önüne geçmeye yardımcı olabilir. Düzenli ve dengeli öğünler tüketmek, atıştırmalıklardan kaçınmak, bu durumu kontrol altına alma konusunda faydalı olabilir.

Yeme sürecini yavaşlatmak, her lokmayı uzun süreler çiğneyerek her lokmanın tadını çıkarmak ve ne kadar aç olduğunun ya da olmadığının farkında olmak da doğru yeme bilinci kazanma noktasında önemlidir.

Bu yeme bozukluğunu aşmak için yeme davranışlarının altında yatan duygusal nedenleri tespit etmek gerekir. Bunun için uzman desteği almak gerekli olabilir.