“Travmanın etkisi altında ömürlerini geçirecekler”

AYLİN TOPALOĞLU

Klinik Psikolog Şenel Karaman, Sultan Gümüş Kaya İle Birinci Sayfa programına konuk oldu. Deprem bölgelerindeki psikolojik desteği gündemine alan Karaman, enkazın ruhlarda yaratacağı travmalardan bahsetti. 1999 Marmara Depremi’nden bugüne travmatik olaylar sonrası psikolojik destek verdiklerini kaydeden Karaman, “Bu konuda iyi bir deneyimimiz var. Adım adım neler olabileceğini ve nasıl hareket etmemiz gerektiğini biliyoruz” dedi.

OLAYLARA SAĞLIKLI BAKAMIYOR

Klinik Psikolog Şenel, sözlerine şöyle devam etti: “Yaşanılan olay ne kadar trajik, karmaşık olursa olsun, insanın bunu halletme potansiyeli vardır. Ayrıca beynimizin farklı bölümleri bulunuyor. Travmatik bir deneyim, örneğin deprem sonrası kişi tetiklendiğinde limbik sistem devreye girer. Bu sistem, ‘savaş-kaç’ gibi insan için son derece önemli olan koruma mekanizmasını devrede tutar. Bu sayede kendimizi koruruz. Bu sistem devreden çıktığında frontal lob devreye girer ve sağlıklı, mantıklı düşünme, problem çözme başlar. Halledilmemiş travmatik deneyimler kişinin sürekli alarmda olmasına, yani limbik sistemin sürekli çalışmasına neden olduğu için kişi duruma, olaylara sağlıklı bakamıyor.”

TRAVMANIN ETKİSİ ALTINDA…

Deprem sonrası yaşanan psikolojik travma halledilemediğinde yıllar boyu süren etkileri olduğundan bahseden Karaman, “Bazıları alkol ve uyuşturucu madde kullanımına yöneliyorlar, bazılarında ciddi sağlık sorunları yıllar boyunca sürüyor. Halledilmemiş travmatik deneyimler aile içi sorunlara, öğrenmeye, çalışma hayatına yansıyor. Bu nedenle depremin yarattığı psikolojik etkiyi kimse göz ardı etmemeli. Bu depremi yaşayan vatandaşlarımızın bazıları bizim ‘travma sonrası büyüme’ dediğimiz bir durumu yaşayacaklar ve psikolojik olarak daha da güçlenecekler, bazıları ise travmanın etkisi altında ömürlerini geçirecekler” sözlerini kullandı.

OYSA NE YAPACAĞINA ODAKLANIRSA…

Karaman, tüm izleyicilere ve okuyuculara şöyle bir mesaj verdi: “Deprem bölgesinde yaşıyor iseler gerçekten güvenli bir binada yaşayıp yaşamadıklarını kontrol etsinler. Deprem anında ne yapacaklarının tatbikatını evde, işyerinde yapsınlar. Bu çok önemli. Çünkü deprem anında ne yapacağınızı daha önceden belirliyorsunuz. Beyniniz öyle kodluyor. Ben duyuyorum, ‘Depremden çok korkuyorum’ diyor. Bu kişi korkacağını ve panikleyeceğini kodluyor. Oysa ne yapacağına odaklanırsa çok iyi bir iş yapmış olacak.”